pondělí, března 1
Á Íslandi bora margir í nefid
Á Íslandi bora margir í nefid, sér til gagns og gamans. Flestir kjósa tó ad vera einir vid tessa idju, og er tad lítt tekkt ad menn sjáist saman í hóp vid tessar adstaedur. Törfin fyrir ad bora í nefid laedist ad manni í gegnum undirmedvitundina, og ádur en nokkud verdur vid rádid fer fingur ad seilast innfyrir nasavaenginn og farinn ad leita ad einhverju tar fyrir innan.
Segja má ad tad sé ákvedid gáfumannsmerki ad grafa svo í nös sér. Tad táknar ad vidkomandi sé í tungum tönkum, afslappadur, og med hugann vid eitthvad mjög sérstakt og sérlega mikilvaegt. Sé vidkomandi fagmadur í athöfninni fer hann brádlega ad hnoda kúlu milli vísifingurs og tumalfingurs og skýtur henni svo ad endingu eitursnöggt útí loftid.
Tetta ferli endurspeglar í rauuninni hugsunina eda hugmyndina sjálfa sem bjó um sig í heilanum í fyrstu. Fyrst er hún hugleidd, raedd hid innra (borad í sjálft nefid), tá tarf ad fullmóta hana (kúlan hnodud) og loks er hún framkvaemd (kúlunni skotid á loft), med teim haetti ad vísifingri (sem á tví augnabliki myndar hring á móti tumalfingri) er spyrnt eitilhart frá tumlinum.
Í Evrópu hafa menn ekki vanist tví ad mála sinn innri mann svo augljóslega á vegg, t.e. ad láta uppi snilligáfu sína med tessum haetti. Teir kjósa heldur ad álíta tetta hinn armasta vidbjód sem ekkert á skylt vid mannasidi. Og tad er fleira sem teir kannast ekki vid í sínum sidabókum. Teir kunna hvorki vid hinar hressilegu raeskingar né medfylgjandi hráka, sem löngu eru ordnar alraemdar sem séríslenskt fyrirbaeri. Margir hafa gert tann sid ad sínu helsta persónueinkenni ad soga slím sem hefur myndast í munnholi, nefi eda hálsi, hressilega nidur í munn eda upp, allt eftir tví hvar ,,efnid“ er stadsett, og hraekja svo öllu saman sem lengst. Talid er ad tessi athöfn eigi uppruna sinn ad rekja til íslenskra baenda sem löngum tugdu skro og spýttu, sér til daegradvalar.
Vissulega maetti faera rök fyrir tví ad snyrtileg lausn á bádum athöfnum (horbor og raeskingar med tilheyrandi hráka) sé hid evrópska snýtubréf sem fólk veifar hér á hverju horni sem í brádum lífsháska vaeri. Tví skal heldur ekki neitad ad oft hefur tad komid sér vel í tessu landi ad hafa slíkt vid höndina á salernum.. En Íslendingar eru líklega enn ekki ordnir nógu pjattadir til ad skeina sér í framan.
Margar atferdir má nota til ad losa sig vid munnholsslím ýmis konar. Jafnvel gengur fólk svo langt ad breyta mataraedi sínu og lífsstíl í tágu slímmyndunar í talfaerum, med gódum árangri.
Ég minnist tess ad hafa laert í Harmahlídarkórskyldunni ad erti mann eitthvad í hálsi á ögurstundu tónleikanna skyldi madur slaka á, láta sem ekkert vaeri og kyngja.
Segja má ad tad sé ákvedid gáfumannsmerki ad grafa svo í nös sér. Tad táknar ad vidkomandi sé í tungum tönkum, afslappadur, og med hugann vid eitthvad mjög sérstakt og sérlega mikilvaegt. Sé vidkomandi fagmadur í athöfninni fer hann brádlega ad hnoda kúlu milli vísifingurs og tumalfingurs og skýtur henni svo ad endingu eitursnöggt útí loftid.
Tetta ferli endurspeglar í rauuninni hugsunina eda hugmyndina sjálfa sem bjó um sig í heilanum í fyrstu. Fyrst er hún hugleidd, raedd hid innra (borad í sjálft nefid), tá tarf ad fullmóta hana (kúlan hnodud) og loks er hún framkvaemd (kúlunni skotid á loft), med teim haetti ad vísifingri (sem á tví augnabliki myndar hring á móti tumalfingri) er spyrnt eitilhart frá tumlinum.
Í Evrópu hafa menn ekki vanist tví ad mála sinn innri mann svo augljóslega á vegg, t.e. ad láta uppi snilligáfu sína med tessum haetti. Teir kjósa heldur ad álíta tetta hinn armasta vidbjód sem ekkert á skylt vid mannasidi. Og tad er fleira sem teir kannast ekki vid í sínum sidabókum. Teir kunna hvorki vid hinar hressilegu raeskingar né medfylgjandi hráka, sem löngu eru ordnar alraemdar sem séríslenskt fyrirbaeri. Margir hafa gert tann sid ad sínu helsta persónueinkenni ad soga slím sem hefur myndast í munnholi, nefi eda hálsi, hressilega nidur í munn eda upp, allt eftir tví hvar ,,efnid“ er stadsett, og hraekja svo öllu saman sem lengst. Talid er ad tessi athöfn eigi uppruna sinn ad rekja til íslenskra baenda sem löngum tugdu skro og spýttu, sér til daegradvalar.
Vissulega maetti faera rök fyrir tví ad snyrtileg lausn á bádum athöfnum (horbor og raeskingar med tilheyrandi hráka) sé hid evrópska snýtubréf sem fólk veifar hér á hverju horni sem í brádum lífsháska vaeri. Tví skal heldur ekki neitad ad oft hefur tad komid sér vel í tessu landi ad hafa slíkt vid höndina á salernum.. En Íslendingar eru líklega enn ekki ordnir nógu pjattadir til ad skeina sér í framan.
Margar atferdir má nota til ad losa sig vid munnholsslím ýmis konar. Jafnvel gengur fólk svo langt ad breyta mataraedi sínu og lífsstíl í tágu slímmyndunar í talfaerum, med gódum árangri.
Ég minnist tess ad hafa laert í Harmahlídarkórskyldunni ad erti mann eitthvad í hálsi á ögurstundu tónleikanna skyldi madur slaka á, láta sem ekkert vaeri og kyngja.
SNÝTINGAR
SNÝTINGAR
Á ferdum mínum um Evrópu í gegnum árin hef ég ordid vör vid ad annar hver madur, ef ekki hver einn einasti, ber gjarnan í vasa sínum snýtuklúta úr bréfi, snyrtilega samanbrotna og innpakkada í plastumbúdir.
Hefur mér tótt tessi sidur neasta hégómlegur, og öllu verri sá háttur er hafdur er á er menn hefja upp nef sitt og snýta frá sér allt vit sem hressilegast. Helst hef ég ordid vitni ad tessu á opinberum stödum, svo sem í samgöngufarartaekjum, á kaffihúsum og á götum úti.
Smám sem hefur mér ordid ljóst ad sú adferd sem byggir á öndverdri taekni, teirri ad koma efnisvökvanum lengra upp í nefid heldur en út (og tá jafnvel alla leid ofaní munnholid og tadan nidur í maga, ellegar eda út um munnopid), og tídukud hefur verid á Íslandi frá landnámsöld, tykir beinlínis dónaleg.
Hef ég tví nýverid tekid uppp tennan evrópska sid og fer nú aldreigi út úr húsi án tess ad vera vopnud a. m. k. 10 snýtubréfum. Sá er hins vegar gallinn á, enn sem komid er, ad ég á heldur erfitt med ad venja mig á ad snýta mér á almannafaeri. Tessi athöfn er tad svaesin og persónuleg í mínum augum, ad ég fer allt ad tví hjá mér ad turfa ad gera slíka adför ad nefi mínu og tad opinberlega. Einkum hrjádi tad mig mjög ad ég var fjarska kvefud og turfti ad vidhafa tennan verknad sí og ae, og var auk tess um mikid magn ad raeda í hvert sinn. Hafdi ég nýverid setid á kaffihúsi med ungum manni í tessu kvefada ástandi. Tó ég reyndi hvad eftir annad ad snýta mér snyrtilega fyrir framan hann, leid mér ávallt eins og ég vaeri hreinlega ad hraekja framan í manninn. Tók tó steininn úr tegar langt var lidid frá sídustu snýtingu, og tekid ad snörla í mér einsog vatni sem er rétt komid um sudumark, ad félagi minn otadi ad mér sínum snýtubréfspakka eitursnöggt. Tessi vidbjódslega sjálfsnidurlaeging gerdi naerri tví útaf vid mig.
Raeddi ég tetta vandamál vid herbergisfélagann minn, og lýsti fyrir henni menningarlegum muni snýtinga hér og á Íslandi.
Vinkona mín tjádi mér ad athöfn tessa yrdi ad framkvaema af haefilegum tokka, med léttum, hrödum hreyfingum, „naestum eins og ad spila á flautu“ sagdi hún med stórkostlegu látbragdi. Vid tetta féll mér allur ketill í eld og sagdi ad ég vari enn svo mikill byrjandi í listinni ad mér finndist andlit mitt jafnan saurgad slími eftir hvert sinn sem ég reyndi ad snýta mér fyrir framan adra manneskju, auk tess sem hljódum teim er ég gaefi frá mér maetti betur líkja vid tokulúdur á skipi sem er ad leggja úr höfn heldur en snotra flaututóna. Ég lýsti fyrir henni ad sá „dónaskapur“ ad sjúga upp í nefid vaeri eitt af persónueinkennum Íslendinga. Setningar á bord vid: „„Já“ sagdi hún, og saug upp í nefid“ vaeru t.d. mjög algengar í íslenskum skáldskap og bókmenntum almennt. Vid tad hló hún og vid bádar ad tessum undarlegum samraedum.
(2003)
Á ferdum mínum um Evrópu í gegnum árin hef ég ordid vör vid ad annar hver madur, ef ekki hver einn einasti, ber gjarnan í vasa sínum snýtuklúta úr bréfi, snyrtilega samanbrotna og innpakkada í plastumbúdir.
Hefur mér tótt tessi sidur neasta hégómlegur, og öllu verri sá háttur er hafdur er á er menn hefja upp nef sitt og snýta frá sér allt vit sem hressilegast. Helst hef ég ordid vitni ad tessu á opinberum stödum, svo sem í samgöngufarartaekjum, á kaffihúsum og á götum úti.
Smám sem hefur mér ordid ljóst ad sú adferd sem byggir á öndverdri taekni, teirri ad koma efnisvökvanum lengra upp í nefid heldur en út (og tá jafnvel alla leid ofaní munnholid og tadan nidur í maga, ellegar eda út um munnopid), og tídukud hefur verid á Íslandi frá landnámsöld, tykir beinlínis dónaleg.
Hef ég tví nýverid tekid uppp tennan evrópska sid og fer nú aldreigi út úr húsi án tess ad vera vopnud a. m. k. 10 snýtubréfum. Sá er hins vegar gallinn á, enn sem komid er, ad ég á heldur erfitt med ad venja mig á ad snýta mér á almannafaeri. Tessi athöfn er tad svaesin og persónuleg í mínum augum, ad ég fer allt ad tví hjá mér ad turfa ad gera slíka adför ad nefi mínu og tad opinberlega. Einkum hrjádi tad mig mjög ad ég var fjarska kvefud og turfti ad vidhafa tennan verknad sí og ae, og var auk tess um mikid magn ad raeda í hvert sinn. Hafdi ég nýverid setid á kaffihúsi med ungum manni í tessu kvefada ástandi. Tó ég reyndi hvad eftir annad ad snýta mér snyrtilega fyrir framan hann, leid mér ávallt eins og ég vaeri hreinlega ad hraekja framan í manninn. Tók tó steininn úr tegar langt var lidid frá sídustu snýtingu, og tekid ad snörla í mér einsog vatni sem er rétt komid um sudumark, ad félagi minn otadi ad mér sínum snýtubréfspakka eitursnöggt. Tessi vidbjódslega sjálfsnidurlaeging gerdi naerri tví útaf vid mig.
Raeddi ég tetta vandamál vid herbergisfélagann minn, og lýsti fyrir henni menningarlegum muni snýtinga hér og á Íslandi.
Vinkona mín tjádi mér ad athöfn tessa yrdi ad framkvaema af haefilegum tokka, med léttum, hrödum hreyfingum, „naestum eins og ad spila á flautu“ sagdi hún med stórkostlegu látbragdi. Vid tetta féll mér allur ketill í eld og sagdi ad ég vari enn svo mikill byrjandi í listinni ad mér finndist andlit mitt jafnan saurgad slími eftir hvert sinn sem ég reyndi ad snýta mér fyrir framan adra manneskju, auk tess sem hljódum teim er ég gaefi frá mér maetti betur líkja vid tokulúdur á skipi sem er ad leggja úr höfn heldur en snotra flaututóna. Ég lýsti fyrir henni ad sá „dónaskapur“ ad sjúga upp í nefid vaeri eitt af persónueinkennum Íslendinga. Setningar á bord vid: „„Já“ sagdi hún, og saug upp í nefid“ vaeru t.d. mjög algengar í íslenskum skáldskap og bókmenntum almennt. Vid tad hló hún og vid bádar ad tessum undarlegum samraedum.
(2003)
